De grote vraag over ons pensioenstelsel is:
Waarom wil de politiek ons pensioenstelsel met het grootste pensioenvermogen ter wereld, een stelsel dat al sinds jaar en dag als het beste stelsel ter wereld wordt beoordeeld, omvormen naar een nieuw stelsel dat in alle opzichten slechter en onzekerder is dan het huidige?
Het antwoord is:
Al sinds het begin van deze eeuw is de politiek bezig ons pensioenstelsel, de grootste collectieve voorziening die ons land heeft en ooit heeft gehad, aan de markt te verkwanselen.
Het is nauwelijks te bevatten hoe groot het vermogen van de pensioenfondsen is:
- Het totale pensioenvermogen van de Nederlandse pensioenfondsen ligt rond de €1.500 miljard. Begin 2022 naderde dit nog de €2000 miljard. Het vermogen is in de afgelopen 40 jaar iedere 10 jaar ongeveer verdubbeld..
- Het pensioenvermogen ligt in de grootteorde van de beurswaarde van de grootste bedrijven ter wereld (Apple:2.300 miljard, Saudi Aramco, €2.100 miljard) en is veel groter dan de omzet van het grootste bedrijf ter wereld Walmart met een omzet van €573 miljard.
- Het vermogen is ongeveer gelijk aan de totale waarde van alle woningen in Nederland.
Men zou denken dat de politiek heeft geleerd van de problemen die de afgelopen 30 jaar zijn veroorzaakt door privatisering van bedrijven en de onbezonnen introductie van marktwerking, maar helaas is dit niet het geval. Blijkbaar moet de ontmanteling van ons fantastische collectieve en solidaire pensioenstelsel de kers op de taart worden van dit grote neoliberale project.
Zo wordt het gerealiseerd:
Al 20 jaar is de politiek bezig om de Nederlandse pensioenen om te vormen tot ‘financiële producten’. Uit regeerakkoorden, kamerstukken en verkiezingsprogramma’s uit deze periode blijkt keer op keer dat het einddoel is: het uitgesteld loon, dat collectief en solidair wordt beheerd door pensioenfondsen en eigendom is van de deelnemers, om te zetten naar verhandelbare pensioenverzekeringen. Hiermee wordt de pensioenmarkt volledig geopend voor commerciële verzekeraars.
Uiteraard gebeurt dit onder grote druk en vaak zelfs geregisseerd vanuit de financiële sector die er alle belang bij heeft: DNB, banken, verzekeraars, vermogensbeheerders en pensioenuitvoerders en de aandeelhouders willen van het immense pensioenvermogen kunnen profiteren, ten koste van onze pensioenen. Zij laten zich daarbij ondersteunen door de pensioendenktank Netspar. Dit leidt tot feitelijke onteigening van onze opgebouwde aanspraken op pensioen. In feite wordt hiermee het onderdeel ‘pensioen’ van de Lissabonagenda van de EU uitgevoerd. Het is daarbij onbegrijpelijk dat de vakbeweging niet keihard uitvoering eist van de arbeidsvoorwaarde pensioen, namelijk dat bij pensionering de bereikte levensstandaard kan worden voortgezet: uitbetaling van 70% van het eindloon of 80% van het middelloon uit de meer dan overvolle kassen van de pensioenfondsen.
In tegendeel, het pensioenakkoord waarmee kabinet en sociale partners in 2019 hebben ingestemd en de Wet Toekomst Pensioenen (WTP), zijn een grote stap in de richting van onteigening van opgebouwde pensioenaanspraken. Immers alle 20 miljoen huidige pensioendossiers worden omgezet naar individuele pensioenpotjes. Hierin schuilt een reden waarom pensioenen nu nauwelijks worden verhoogd: bij het invaren zal het pensioen eerder lager dan hoger worden. Alles wat er nu bij komt gaat er dan weer af en hoe groter de pensioenkorting bij invaren hoe groter de onrust die ermee ontstaat. Onrust onder deelnemers, met name gepensioneerden die het direct merken, moet absoluut worden voorkomen zo vinden de architecten van dit plan. Opvallend is dat op de websites van commerciële verzekeraars nu al informatie wordt geplaatst over: “het nieuwe pensioenstelsel dat een Individueel Pensioen mogelijk maakt bij een uitvoerder naar keuze”. De beste reclame voor verzekeraars echter zal het moment zijn waarop gepensioneerden er achter komen dat ze met het nieuwe stelsel veel slechter af zijn dan met het oude. Dan zal ook het nog resterende vertrouwen in de traditionele pensioenfondsen verdampen en zullen deelnemers massaal overstappen naar commerciële partijen. Dat betekent het eind van het beste pensioenstelsel ter wereld. Het laatste bastion van de naoorlogse verzorgingsstaat.
De argumenten van de overheid:
Het argument van de politiek dat het huidige pensioenstelsel niet houdbaar is en onvoldoende aansluit op de flexibele arbeidsmarkt is een drogreden. Hoe zou het beste pensioenstelsel ter wereld onhoudbaar kunnen zijn? De doorgeschoten flexibilisering van de arbeidsmarkt wordt inmiddels door iedereen als onwenselijk gezien en het aanpassen van ons pensioenstelsel op ongewenste ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is bizar. Daarnaast zijn betaalbare pensioenovereenkomsten voor flexwerkers en zzp’ers heel goed te realiseren binnen ons huidige collectieve en solidaire stelsel.
Dit schiet de overheid ermee op:
Als de pensioenen volledig worden overgelaten aan de markt zijn kabinet en volksvertegenwoordiging eindelijk verlost van het politieke hoofdpijndossier ‘Pensioenen’ met bijbehorende constante druk vanuit de financiële sector. Overigens is dit een illusie, want achter het eufemistische ‘invaren’ van 20 miljoen pensioendossiers gaan uitvoeringsproblemen schuil die nog niemand kan overzien en die de politiek nog decennialang gaan achtervolgen. Het aantal gedupeerden zal vele malen groter zijn dan in de toeslagenaffaire. De uitvoering wordt over de schutting gegooid bij de pensioenfondsen, maar zal op termijn waarschijnlijk zelfs leiden tot een parlementaire enquête.
Dit Pensioendossier wordt ontwikkeld door de Stichting Pensioenonderzoek, een onderzoeksplatform dat aan waarheidsvinding doet inzake pensioenen van tweede helft jaren ’90 tot en met het nieuwe pensioenstelsel. Donaties zijn uiteraard welkom op rekeningnummer NL84 INGB 0007 2381 03 t.n.v. Stichting Pensioenonderzoek. Stichting Pensioenonderzoek is een ANBI-Instelling (pensioenonderzoek.nl).