Simon is boos.
De gebeurtenissen rondom de pensioenen zijn voor velen onverteerbaar. Simon van der Schoot, onafhankelijk lid van de Deelnemersraad ABP maakt zijn opmerkingen over de hoorzitting in de Tweede Kamer, die inmiddels geen hoorzitting meer is maar een gesprek en hij windt zich terecht op over de houding van de zogenaamde sociale partners die menen naar eigen goeddunken te kunnen omspringen met de eigendommen van werknemers en gepensioneerden.
Aanzet tot een fundamentele discussie.
Zoals ook in ons blad Pensioenbelangen, hoeft niet alles op onze website “His masters voice “ te zijn. Joop van Vliet probeert in zijn weblog een aanzet te geven tot een fundamentele discussie.
Bodem weg onder pensioen.
Dit was de kop op de voorpagina van het Financieel Dagblad, toch niet echt een sensatiekrantje, van maandag 7 maart. Na een hele week van publicaties had deze krant op 14 maart nog steeds een enorme scepsis, waar zij schreven “Pensioen: garantie tot aan de deur”.
De artikelen gingen over de contouren van het zogenaamde pensioenakkoord die nu langzaam uit de mist van geheimzinnigheid duidelijk worden. Als een degelijke krant, gespecialiseerd op financieel-economische onderwerpen, tot zo’n conclusie komt is er dus echt iets aan de hand.
De onrust die ook toeneemt onder de werknemers en de leden van de vakbonden was aanleiding voor de onderhandelaars van de vakbonden om naar De Telegraaf te stappen om uit te leggen hoe goed ze wel niet bezig waren. Ook in hun eigen publicaties lichtten ze deze week een tipje van de sluier op. Dat mag dan als winst worden beschouwd na een jaar lang handjeklap met de werkgevers in de achterkamertjes met een bordje “streng verboden voor belanghebbenden” op de deur. Dat ze zelf ook weten hoe achterbaks ze bezig zijn, blijkt uit hun eigen publicatie waarin ze stellen dat de onderhandelaars nu een exclusief boekje open doen in de Telegraaf.
Ze beginnen weer met de worst dat iedereen zelf mag kiezen wanneer hij met pensioen gaat. Het probleem om dan toch de werknemers niet te veel te laten inleveren als zij dat met 65 jaar willen, is echter nog niet opgelost. Een tweede worst is de verhoging van de AOW. Daarover moet nog met minister Kamp worden gepraat. Die staat net als het hele kabinet natuurlijk te trappelen om miljarden extra uit te geven. Prof. Dr. Bernard van Praag heeft er afgelopen week in een interview terecht op gewezen dat het omslagstelsel dat de AOW is, door de vergrijzing toch al moeilijk te handhaven is, dus je kunt je afvragen of dit geen luchtfietserij is van de vakbonden.
In het nieuwe stelsel zouden tegenvallers beter kunnen worden opgevangen, omdat het systeem flexibeler is. De risico’s zouden over een aantal jaren worden gespreid terwijl er een extra voorziening komt om tegenvallers op te vangen. Heet dat in het bestaande stelsel niet “Buffer”. Hoe dat verder concreet wordt uitgewerkt blijft voorlopig in de hardnekkige mist hangen.
Wat wij ook verkeerd hebben begrepen is het feit dat de maximalisatie van de premie volgens ons een cadeautje is voor de werkgevers. Dat is helemaal niet het geval hoor.
De huidige premie is een zogenaamd kostendekkende premie. Maar in die kostendekkende premie zit geen compensatie voor toekomstig koopkrachtverlies. Dus op basis van die premie kan de koopkracht niet worden gehandhaafd, laat staan gegarandeerd. Uit verschillende recente onderzoeken blijkt dat werknemers bereid zijn meer premie te betalen als zij daardoor meer zekerheid krijgen over hun oudedagsvoorziening. Kennelijk zijn de vakbonden het contact met de werkende bevolking geheel kwijt geraakt. Klakkeloos hebben zij het standpunt van de werkgevers overgenomen dat de premie onder geen voorwaarde meer omhoog mag.
Verder worden er door de heren allerlei kreten geslaakt, zonder dat dit verder wordt onderbouwd zoals: “als wij niets doen komen de pensioenfondsen in problemen en moet er misschien wel vaker afgestempeld worden”. En “wij denken dat het beter is om centraal afspraken te maken en zo de werkgevers in toom te houden”. Ik kan u verzekeren, de werkgevers leunen achterover en lachen zich kapot. De premie is gemaximeerd en zij lopen geen enkel risico meer.
Haar in de soep.
Maar deze week bleek er toch een haar in de soep of zo u wilt een kink in de kabel. Om het nieuwe stelsel goed op te kunnen starten moeten de 800 miljard aan oude rechten in het nieuwe systeem worden “ingevaren”. In hun ijver om het bestaande stelsel om zeep te helpen hadden de onderhandelaars verzuimd om na te gaan of dat juridisch wel kon. Zij gedragen zich al decennia als eigenaren van de pensioenvermogens en meenden ook nu maar te kunnen beslissen zonder de feitelijke eigenaren, werknemers en gepensioneerden daar in te kennen.
De landsadvocaat kwam deze week tot de conclusie dat het toch niet zo simpel was als werkgevers en vakbonden dachten. Opgebouwde rechten kunnen onder Nederlands recht, alleen worden aangepast als het handhaven van opgebouwde rechten tot onaanvaardbare gevolgen zou leiden. Het is de rechter die dat laatste bepaalt. Daarnaast heeft een ieder recht op een ongestoord eigendomsrecht en dat geldt ook voor het recht op pensioen.
Kennelijk zijn de vakbonden nu ook overtuigd dat zij de bestaande rechten niet zo maar kunnen overhevelen in een nieuw systeem. In de Volkskrant van 14 maart maken de voorzitters van FNV-bondgenoten en ABVA KABO de draai van hun leven als zij schrijven: “Alles wijst er op dat het overbrengen van alle opgebouwde pensioenen naar een nieuw sterk afwijkend systeem onmogelijk is. Een sterk afwijkend systeem leidt tot onzekerheid en biedt geen oplossing.” Ben ik nou gek of zijn zij het. Hebben zij niet een jaar lang in alle beslotenheid gesleuteld aan een sterk afwijkend systeem en verlangden zij niet van de politiek dat die de wet zo zou veranderen, dat de bestaande rechten zouden worden “ingevaren” in het nieuwe systeem.
Voor de rest kun je het artikel in de Volkskrant kwalificeren als public relations praat om de onrust te sussen, zonder dat helder wordt hoe zij de oplossing van de problemen zien. Wij wachten het verdere verloop van het geknutsel met onze pensioenen af en houden u op de hoogte.